اعتراض اروپا به تأخیر امریکا /گزینه‌های ایران روی میز

درحالی که یک هفته از ارسال پاسخ‎های ایران به اتحادیه اروپا می‌گذرد، مقامات کاخ سفید در این زمینه تعلل می‌کنند تا جایی که اروپایی‌ها نیز نسبت به زمان‌بندی آن واشنگتن را تحت فشار قرار داده‌اند تا هرچه سریع‌تر نظر خود را اعلام کند؛ تصمیمی که مسیر توافق یا شکست مذاکرات به آن بستگی دارد و آنگونه که سخنگوی وزارت خارجه گفته در صورت عدم التزام امریکا، «پلن بی» ایران یعنی استمرار سیاست خارجی با جدیت بیشتر بدون توجه به رفع تحریم‌ها اجرایی خواهد شد.

ایران با پاسخ‌های مکتوب خود به متن توافق پیشنهادی اتحادیه اروپا، توپ را به زمین امریکا انداخته تا نظر نهایی خود را نسبت به احیای برجام یا ادامه سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری اعلام کند و به همین منظور همه نگاه‌ها در اروپا به کاخ سفید دوخته شده است که چه زمانی پاسخ خود را ارائه خواهد داد. اگرچه برخی دیپلمات‌ها و رسانه‌های اروپایی مدعی بودند که امریکا تا جمعه شب گذشته نظر نهایی خود را نسبت به پاسخ‌های ایران اعلام خواهد کرد، اما تاکنون خبری در این زمینه منتشر نشده است. تعلل امریکا صدای مقامات اروپایی را هم درآورده است و خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال روز دو شنبه ادعا کرد که جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تأیید پیش‌بینی برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین طی هفته آینده، واشنگتن را در مورد زمان‌بندی پاسخ به درخواست‌های‌های ایران تحت فشار قرار داده است. بورل همچنین دیروز در اظهاراتی که به نظر می‌رسد با هدف مجاب کردن آمریکایی‌ها به زبان آمد و پاسخ‌های ایران را منطقی و معقول خواند و با این اظهارات عملاً هرگونه عذر و بهانه‌تراشی را از واشنگتن سلب کرد.

اروپایی‌ها انتظار دارند که پاسخ‌های مثبتی از سوی واشنگتن مخابره شود تا بتوانند هرچه زودتر توافق هسته‌ای را احیا کنند. با وجود امیدواری اروپایی‌ها نسبت به پاسخ‌های امریکا، در ایران همه سناریو‌ها در حال بررسی است تا پاسخ متناسب را نسبت به تصمیمات موافق و مخالف امریکا بدهند.

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه روز دو شنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح روند مذاکرات برجامی پرداخت و با بیان اینکه شاهد تعلل امریکا در ارائه پاسخ به پیشنهادات اروپا هستیم و هنوز پاسخ نداده است، گفت: «زمانی می‌توانیم از نتیجه‌بخش بودن این مرحله از مذاکرات صحبت کنیم که طرف اروپایی اعلام کند پاسخ طرف امریکایی را دریافت کرده است. تا این زمان چنین اتفاقی رخ نداده است.» به گزارش فارس، سخنگوی دستگاه دیپلماسی تأکید کرد: «تا اینجای کار پیشرفت‌های نسبتاً خوبی داشتیم، ولی مذاکرات یک مجموعه است و باید روی همه موضوعات مرتبط با مذاکره توافق شود و تا زمانی که چنین نشود، نمی‌توانیم بگوییم به توافق رسیدیم و نسبت به مرحله بعدی پیشداوری کرده یا به استقبال مرحله جلوتری برویم». وی افزود: «موضوعات باقی مانده هرچند ممکن است به نسبت اندک باشند، ولی موضوعات مهمی هستند و باید در مورد آن‌ها تصمیم‌گیری و توافق شود.» این درحالی است که مقامات ایرانی بار‌ها گفته‌اند که باید منافع ملی ایران در متن توافق رعایت شود و تا زمانی که روی همه چیز توافق نشود، روی هیچ چیزی توافق نشده است. ایران تأمین منافع ملی و منتفع شدن این کشور از دستاورد‌های برجام را خطوط قرمز خود اعلام کرده و گفته که از این موضوعات عدول نخواهد کرد، حتی اگر مذاکرات به شکست کشیده شود. لغو فوری همه تحریم‌ها، دادن تضمین به عدم خروج مجدد امریکا از توافق احتمالی در آینده و راستی‌آزمایی نسبت به اجرای تعهدات واشنگتن، از جمله درخواست‌های تهران در برجام است که مقامات کاخ سفید تاکنون با این موضوعات موافقت نکرده‌اند و در پاسخ خود باید نظرشان را نسبت به این موارد اعلام کنند.

همه گزینه‌ها روی میز

هرچند دولت امریکا تاکنون به درخواست‌های ایران پاسخ نداده است، اما باتوجه به تجربه بدعهدی‌های امریکا در روند مذاکرات هسته‌ای و عمل به تعهداتش، تهران برای همه احتمالات خود را آماده می‌کند. سخنگوی وزارت خارجه در ادامه سخنان خود در خصوص اقداماتی که ایران ممکن است اتخاذ کند، تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران معطل طرف مقابل باقی نخواهد ماند. بار‌ها و بار‌ها از سوی مقامات عالی ایران اعلام شده که ما روند معیشت مردم و اقتصاد کشور را به روند مذاکرات گره نخواهیم زد و موضوع مذاکرات رفع تحریم‌ها را صرفاً یکی از موضوعات در ارتباط با حوزه سیاست خارجی تلقی می‌کنیم. تأکید می‌کنیم تعلل امریکا در ارائه پاسخ، بی‌عملی طرف اروپایی، مسائل داخلی دولت امریکا، فشار تندرو‌ها در داخل امریکا یا فشار لابی رژیم صهیونیستی بر دولت امریکا یا فرسایشی کردن مذاکرات که شواهد و آثار آن را می‌بینیم، ایران را از پیگیری اولویت‌هایش باز نخواهد داشت و ایران معطل هیچ یک از این موارد نخواهد شد». وی همچنین تأکید کرد: «ما برای بار دوم از یک سوراخ گزیده نخواهیم شد. بر این مبنا تلاش خواهیم کرد به توافقی برسیم که هم خوب، قوی و پایدار باشد و هم منافع مشروع دولت و ملت ایران را تأمین کند.» کنعانی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال مخالفت امریکا با پیشنهادات اروپا اظهار داشت: «موضوع مذاکرات رفع تحریم‌ها یکی از موضوعات روابط خارجی ماست. مسائل دیگر را در سیاست خارجی و روابط خارجی و مشخصاً روابط اقتصادی خارجی و مسائل تجاری با روند مذاکرات رفع تحریم‌ها گره نزدیم و نخواهیم زد. التزام و پایبندی به روند مذاکره به عنوان رفتار مسئولانه ایران و در عین حال پیگیری روابط خارجی با دیگر کشور‌ها اعم از منطقه‌ای و غیرمنطقه‌ای مبتنی بر منافع و مصالح مشترک». سخنگوی وزارت خارجه درباره گزینه‌های تهران در صورت مخالفت امریکا هم خاطرنشان کرد: «طرح دوم ما استمرار سیاست یک ساله گذشته با همت و جدیت بیشتر خواهد بود. در صورت عدم پایبندی و عدم التزام امریکا به بازگشت به توافق، «پلان بی» ما استمرار سیاست خارجی با قوت و جدیت بیشتر بدون توجه به روند مذاکرات رفع تحریم‌ها خواهد بود». ایران در یک سال گذشته نشان داده که در صورت بدعهدی امریکا گزینه‌های زیادی روی میز دارد که می‌تواند از آن‌ها استفاده کند. تولید اورانیوم با غنای ۶۰ درصد و کور کردن دوربین‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تأسیسات هسته‌ای، از جمله گزینه‌هایی بود که ایران عملاً از آن‌ها برای تحت فشار قرار دادن غربی‌ها استفاده کرده است. حتی اخیراً مقامات ایرانی به صراحت اعلام کرده‌اند که ایران توانایی ساخت بمب اتمی را دارد، اما در شرایط کنونی لزومی به ساخت آن نمی‌بیند.

گفت‌وگوی تروئیکای اروپا با بایدن

سران سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس روز یک شنبه تلفنی با جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران گفتگو کردند. بر اساس بیانیه کاخ سفید، بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس، امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه و اولاف شولتز صدراعظم آلمان در گفتگو با بایدن درباره مذاکرات کنونی درباره برنامه هسته‌ای ایران بر ضرورت تقویت حمایت از شرکا در منطقه خاورمیانه و تلاش‌های مشترک برای بازدارندگی و محدود کردن آن چیزی که فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه نامیده شده، تأکید کردند. تضمین‌های غرب به متحدانش در خصوص پرونده هسته‌ای ایران در حالی است که پایگاه خبری آکسیوس روز یک شنبه به نقل از مقامات امریکایی و صهیونیستی نوشت که واشنگتن در روز‌های اخیر به تل‌آویو اطمینان داده که در مذاکرات وین امتیازات جدیدی به ایران نداده است. در همین چارچوب، رسانه‌های رژیم صهیونیستی شامگاه یک شنبه خبر دادند که یائیر لاپید، نخست‌وزیر این رژیم قصد دارد طی دو هفته آینده به آلمان سفر و درباره برنامه هسته‌ای ایران گفتگو کند.

منبع: روزنامه جوان