حماس حائل بین امریکا و اسرائیل
واشینگتن برای دومین بار با فلسطینیان مذاکره مستقیم کرد
در میانه جنگ فرسایشی غزه، گروه حماس به شکلی بی‌سابقه به نقطه افتراق میان امریکا و اسرائیل بدل شده است. واشینگتن در مسیر یافتن راه‌حلی برای آتش‌بس، ناگزیر به گفت‌و‌گو‌های غیرمستقیم با حماس روی آورده، در حالی‌که تل‌آویو نه‌تنها این رویکرد را زیر سؤال می‌برد، بلکه اساساً به هرگونه توافق با این گروه اعتقادی ندارد و نتانیاهو به صراحت آن را اعلام کرده است. هرچند اختلاف نظر واشینگتن و تل‌آویو درباره جنگ غزه جدی نیست، اما اکنون اختلافات سیاسی بین دو متحد قدیمی برجسته شده است.
به گزارش «جوان»، درحالی که نوار غزه همچنان زیر آتش سنگین نیرو‌های صهیونیستی قرار دارد و بحران انسانی به سطحی بی‌سابقه رسیده است و خبری از برگزاری دور دوم مذاکرات بین رژیم صهیونیستی و جنبش حماس نیست، امریکا برای نجات شهروندان خود به طور مستقیم وارد مذاکره با حماس شده است، اقدامی بی‌سابقه که نشان‌دهنده تغییر رویکرد واشینگتن در مواجهه با این بحران است. به گزارش الجزیره، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا روز دوشنبه از آزادی عیدان الکساندر، شهروند صهیونیست دارای تابعیت امریکا در غزه ابراز خرسندی کرد. وی در این باره در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی تروث نوشت: «خوشحالم اعلام کنم که عیدان الکساندر که از اکتبر ۲۰۲۳ در غزه به سر می‌برد، پیش خانواده‌اش بازمی‌گردد.» در این پیام آمده است: «این اقدام گامی بود که با حسننیت در قبال امریکا و تلاش‌های میانجیگرانه قطر و مصر، برای پایان دادن به این جنگ بسیار وحشیانه و بازگرداندن همه اسرا چه زنده و چه اجساد به عزیزان‌شان برداشته شد.»
پیش از این حماس در راستای نشان دادن حسننیت خود از آزادی عیدان الکساندر خبر داده بود. «ابوعبیده» سخنگوی نظامی گردان‌های القسام (شاخه نظامی حماس) دیروز در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که تصمیم گرفته است «عیدان الکساندر» را آزاد کند. سازمان رادیو و تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد «استیو ویتکاف» فرستاده رئیس‌جمهور امریکا به خاورمیانه روز دوشنبه جهت آمادگی برای آزادی الکساندر وارد فرودگاه بن‌گوریون شد. همزمان، «جهاد طه» سخنگوی حماس نیز دیروز در گفت‌و‌گو با پایگاه «العربی‌الجدید» تأکید کرد: تلاش واسطه‌ها و تحرکات واشینگتن را با تصمیم برای آزادی «عیدان الکساندر» پاسخ دادیم. آزادی اسیر اسرائیلی-امریکایی بخشی از تلاش‌ها در راستای آتش‌بس و بازگشایی گذرگاه‌ها است. طه خاطرنشان کرد: «امیدواریم این گام بستر‌ساز مذاکراتی فراگیر در راستای آتش‌بسی کامل باشد.» خلیل الحیه، رئیس حماس در غزه نیز در بیانیه‌ای گفته است: «در چارچوب تلاش‌های میانجی‌ها برای برقراری آتش‌بس، جنبش حماس تماس‌هایی را در روز‌های گذشته با دولت امریکا برقرار کرد و این جنبش حسننیت بالایی از خود نشان داد.» یک مقام بلندپایه مصری که در مذاکرات میان حماس و واسطه‌های بین‌المللی مشارکت دارد، اعلام کرد: «حماس از طریق کانال‌های مصری و قطری، تضمین‌هایی از دولت ترامپ دریافت کرده است مبنی بر این‌که آزادی این نظامی می‌تواند روند مذاکرات را به سود حماس تغییر دهد و حتی زمینه‌ساز پایان جنگ شود.»
این گفتوگوها، هرچند با واسطه‌هایی، چون قطر و مصر صورت می‌گیرد، اما نوعی دیپلماسی اضطراری برای توقف جنگ و کاهش تنش‌ها تلقی می‌شود. درحالی که اسرائیل نسبت به هرگونه توافق با حماس بدبین است، ورود مستقیم امریکا به خط تماس با این گروه، معادلات سیاسی و نظامی جنگ غزه را وارد مرحله‌ای تازه کرده است.
اصرار تل‌آویو به ادامه جنگ
به رغم تحرکات دیپلماتیک واشینگتن برای مهار زیان بیشتر در غزه و آزادی اسرا، کابینه افراطی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر صهیونیستی کماکان روی خواسته‌های جنگ‌طلبانه خود اصرار می‌کند. دفتر نتانیاهو دیروز در بیانیه‌ای اعلام کرد که تل‌آویو هیچ‌گونه تعهدی برای توقف عملیات نظامی یا آزادی اسرا ندارد. طبق گزارش خبرگزاری رویترز، این بیانیه در پی انتشار اخباری از سوی حماس مبنی بر تصمیم آن برای آزادی «عیدان الکساندر» صادر شده است. بر اساس بیانیه رسمی دفتر نتانیاهو، امریکا به اطلاع اسرائیل رسانده است که آزادی این زندانی بدون هرگونه شرط یا معاوضه و صرفاً به عنوان «حسن نیت نسبت به امریکایی‌ها» انجام خواهد گرفت. در بیانیه دفتر نتانیاهو آمده است:آمادگی برای تشدید عملیات نظامی در غزه ادامه دارد و طبق سیاست اسرائیل، مذاکرات با دشمن تحت آتش ادامه می‌یابد و هدف نهایی، تحقق تمام اهداف جنگ است. نتانیاهو ادعا کرد که آنچه آزادی قریب‌الوقوع عیدان را ممکن ساخته، نه مصالحه، بلکه فشار‌های نظامی اسرائیل و حمایت دولت امریکا بوده است. وی اضافه کرد: «تل‌آویو به هیچ‌وجه به آتش‌بس یا آزادی اسرای فلسطینی متعهد نشده و تنها مسیر امنی برای آزادی عیدان الکساندر را فراهم کرده است.»
کابینه نتانیاهو مدعی است که با افزایش حملات به غزه می‌تواند حماس را خلع سلاح کرده و این باریکه را تحت اشغال خود در آورد و به همین دلیل حاضر نیست پای میز مذاکره بنشیند. چیزی که ویتکاف هم آن را تأیید کرده و دیروز گفت که کابینه نتانیاهو جنگ در غزه را طولانی می‌کند. ویتکاف گفت: «خواستار بازگشت اسرا هستیم ولی اسرائیل برای پایان دادن به جنگ آماده نیست.»
با توجه به مواضع متفاوت واشینگتن و تل‌آویو درباره جنگ غزه، حماس اکنون به طور ناخواسته به حائل سیاسی و دیپلماتیک میان دو متحد استراتژیک بدل شده است، از یک‌سو واشنگتن را به تعامل محتاطانه واداشته و از سوی دیگر تل‌آویو را به شدت نگران از هرگونه امتیازدهی کرده است.
اسرائیل ادعا می‌کند که گفت‌و‌گو با حماس، مشروعیت‌بخشی به یک سازمان تروریستی و در نهایت تضعیف جایگاه و امنیت اسرائیل در منطقه است، اما دولت ترامپ که از سوی جامعه بین‌المللی برای توقف کشتار فلسطینیان تحت فشار است، سعی دارد زودتر تداوم بحران را مهار کند. به همین خاطر، برخی منابع اخیراً اعلام کرده‌اند که دولت ترامپ از برخی مواضع خود از جمله خلع سلاح حماس و کوچاندن فلسطینیان عقب‌نشینی کرده است. در نقطه مقابل، نتانیاهو و دوستانش روی اجرای این طرح پافشاری می‌کنند. هرچند اختلاف نظر واشینگتن و تل‌آویو درباره جنگ غزه جدی نیست، اما اکنون اختلافات سیاسی بین دو متحد قدیمی برجسته شده است. چند ماه پیش نیز دولت ترامپ به‌طور مستقیم با حماس مذاکره کرده بود که به آزادی چند اسیر صهیونیست منجر شد، اما در نهایت با فشار صهیونیست‌ها، نماینده ویتکاف که در گفتوگوها حضور داشت عملاً کنار گذاشته شد و نشان داد که امریکا کماکان در مسیر حمایت از اسرائیل و منافع این رژیم قدم برمی دارد.
با این حال، درحالی که کاخ سفید مذاکرات با حماس را بخشی از یک دیپلماسی اضطراری برای کاهش بحران انسانی و جلوگیری از گسترش جنگ می‌داند، تل‌آویو آن را نوعی عقب‌نشینی خطرناک تعبیر می‌کند. این اختلافات گرچه در ظاهر واقعی به نظر می‌رسد، اما هنوز درباره جدی و پایدار بودن آن تردید‌هایی وجود دارد، چرا که منافع استراتژیک دو طرف در منطقه همچنان به‌هم گره خورده است. همان‌گونه که خود نتانیاهو هم یک‌شنبه شب در واکنش به گزارش رسانه‌ها درباره اختلافش با ترامپ گفت که هر چند روز یک بار با ترامپ صحبت کرده و هر دو با یکدیگر توافق دارند.
انتقاد صهیونیست‌ها از عملکرد نتانیاهو
اگرچه نتانیاهو تلاش می‌کند مذاکرات جداگانه دولت امریکا با حماس را بی‌اهمیت جلوه داده و از وجود اختلافات در این باره طفره می‌رود، اما مقامات صهیونیست این اقدام را نوعی شکست برای تل‌آویو می‌دانند. به گزارش الجزیره، یائیر لاپید، رهبر مخالفان کابینه نتانیاهو روز دوشنبه در این باره گفت: «اخبار مذاکرات مستقیم بین حماس و واشنگتن نشان دهنده یک شکست سیاسی بزرگ برای کابینه نتانیاهو است. آزادی عیدان الکساندر باید آغاز یک توافق جامع باشد که همه سربازان ربوده شده را بازگرداند.» یائیر گولان، رهبر حزب دموکرات صهیونیست نیز در این باره گفت: آزادی الکساندر در معامله‌ای که نتانیاهو را دور می‌زند، کابوس خانواده‌های زندانیان را از بین می‌برد. نتانیاهو عملاً شهروندان خود را رها کرده و آنها را به دست قدرت‌های خارجی سپرده است، بنابراین همه اسرا باید همین حالا بازگردانده شوند.»
منبع: روزنامه جوان
دیدگاه تان را بنویسید