سکوت دمشق درباره خبر توافق صلح احتمالی با رژیم صهیونیستی

تا این لحظه سطح و ماهیت رایزنی‌های جاری میان دولت موقت سوریه و ریم صهیونیستی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، دمشق تاکید می‌کند که این رایزنی‌ها غیرمستقیم هستند و صرفا اهداف امنیتی را دنبال می‌کنند که به احیای توافقنامه لغو درگیری در سال ۱۹۷۴ منجر می‌شود اما اطلاعات فاش شده از سوی رژیم صهیونیستی حاکی از این است که تا پایان سال جاری میلادی یک توافق صلح میان ۲ طرف حاصل خواهد شد که شامل توافق‌هایی درباره منطقه جولان است که از سال ۱۹۶۷ به اشغال این رژیم درآمده است.

به گزارش ایسنا، آخرین اطلاعات منتشر شده از رایزنی‌های جاری میان دولت موقت سوریه و تل‌آویو را شبکه ماهواره‌ای «آی۲۴» رژیم صهیونیستی عصر جمعه به نقل از یک منبع سوری اعلام کرد.

بر اساس گزارش این رسانه عبری، تل‌آویو و دمشق تا پایان سال ۲۰۲۵ توافقنامه صلحی را امضا خواهند کرد که بر اساس آن، ارتفاعات اشغالی جولان به یک «باغ صلح» تبدیل خواهد شد.

همچنین این رسانه رژیم صهیونیستی به نقل از منبع خود ادعا کرد: اسرائیل به صورت تدریجی از تمامی خاک سوریه در منطقه حائل که بعد از هشتم دسامبر ۲۰۲۴ آنها را اشغال کرده از جمله ارتفاعات جبل الشیخ، عقب‌نشینی خواهد کرد و این راه را برای رسیدن به توافق صلحی میان ۲ طرف هموار می‌کند.

بعد از آن «گدعون ساعر» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی شنبه در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: ماندن اسرائیل در ارتفاعات جولان شرط اصلی هر گونه توافق عادی‌سازی احتمالی با سوریه است و به رسمیت شناختن «حاکمیت اسرائیل بر جولان» از سوی دمشق، اقدامی ضروری برای امضای توافق با احمد الشرع (رئیس دولت موقت سوریه) است.

تا ظهر روز شنبه هیچ‌گونه اظهارنظری از سوی دولت موقت سوریه درباره اطلاعات نشت کرده از امضای توافق صلح یا اظهارات ساعر صادر نشده است البته دمشق انجام مذاکراتی غیر مستقیم با طرف اسرائیلی از طریق میانجی‌های بین‌المللی برای متوقف کردن حملات و نفوذهای رژیم صهیونیستی به جنوب سوریه را انکار نکرده و الشرع بارها به‌ آنها تصریح کرده است که آخرین آنها نیز مربوط به چند روز قبل در دیدار با سران قنیطره و جولان است.

پس از کنار رفتن دولت بشار اسد در سوریه، رژیم صهیونیستی از تمامی خطوط قرمز تعیین شده در توافق لغو درگیری سال ۱۹۷۴ عبور کرد و پس از نابود کردن تمامی تجهیزات نظامی سوریه در اواخر سال گذشته، منطقه حائل و مناطق بیرون آن را به اشغال خود درآورد و تقریبا هر روز عملیات‌های نفوذی را در خاک سوریه انجام داد. این رژیم تمامی قطعنامه‌های بین‌المللی مربوطه را عامدانه نادیده گرفت از جمله قطعنامه شماره ۲۴۲ سال ۱۹۶۷ که در آن از این رژیم خواسته شده از اراضی که در آن سال اشغال کرده، عقب‌نشینی کند، همینطور تل‌آویو قطعنامه شماره ۴۷۱ را که در سال ۱۹۸۰ به تصویب رسید، نقض کرد، در این قطعنامه تصریح شده که تصمیم اسرائیل برای تحمیل قوانین، صلاحیت قضایی و مدیریت خود بر بلندی‌های جولان اشغالی سوریه باطل و بی‌اعتبار است و هیچ اثر حقوقی بین‌المللی ندارد.

صدها هزار آواره منطقه الجولان از سال ۱۹۶۷ هنوز امید دارند توافقی حاصل شود که امکان بازگشت دوباره آنها به روستاها و شهرهایشان را فراهم کند.

پیش‌بینی می‌شود دولت موقت سوریه به ریاست الشرع در صورت قدم گذاشتن در مسیر توافق‌هایی که شامل دست کشیدن از مناطقی به نفع رژیم صهیونیستی هستند، با مخالفت شدید مردم این کشور روبه‌رو شود، تل‌آویو با استفاده از شرایط بد حاکم بر سوریه سعی در دیکته شروط خود به این کشور را دارد و از سوی دیگر دولت آمریکا نیز به گسترش توافقنامه‌های موسوم به «ابراهیم» برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل متمایل است و این توافق‌ها شامل حال سوریه نیز هست.

«استیو ویتکاف» فرستاده ویژه «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به تازیگی گفته که توسعه این توافق‌ها یکی از اولویت‌های ترامپ است و به زودی خبرهای بسیار مهمی درباره پیوستن کشورهای جدیدی به این توافق‌ها اعلام خواهند شد.

«زیدون الزعبی» پژوهشگر سیاسی در گفت‌وگو با وب‌سایت «العربی الجدید» اظهار کرد: دولت سوریه با هیچ راه‌حل یا توافقی که جولان را به شکل کامل به حاکمیت سوریه باز نگرداند و ضامن عقب‌نشینی اسرائیل تا مرزهای چهارم ژوئن ۱۹۶۷ نباشد، هرگز موافقت نخواهد کرد.

الزعبی با تاکید بر اینکه تحولات سیاسی بر خلاف این، بسیار هولناک خواهد بود، گفت: منظور از تبدیل جولان به «باغ صلح» درواقع جدا کردن آن از سوریه است.

«رضوان زیاده» پژوهشگر سیاسی نیز به «العربی الجدید» گفت: دولت فعلی سوریه، انتقالی است و بر این اساس نیز صلاحیت و اختیارات لازم برای امضای چنین توافقی را ندارد به ویژه که هیچ شورای قانون‌گذاری برای بررسی و تصویب آن وجود ندارد.

این پژوهشگر سیاسی اظهار کرد: تلاش برای تبدیل جولان سوریه به «باغ صلح» تحول تازه‌ای نیست، در کتابی با عنوان «مذاکرات سوریه-اسرائیل» چاپ ۲۰۰۵  نیز به این موضوع اشاره شده است.

رضوان زیاده در ادامه گفت: این طرح شامل این است که جولان سوریه تحت حاکمیتی بین‌المللی درآید به شکلی که هیچ طرفی نتواند ادعای حاکمیت بر آن را داشته باشد، این طرح به دلیل وجود دولتی تندرو به ریاست نتانیاهو قابل اجرا نیست و فکر می‌کنم مذاکرات میان دمشق و تل‌آویو به دلیل وجود چنین کابینه‌ای در اسرائیل به احتمال زیاد محکوم به شکست است.

اما «خالد خلیل» کارشناس مسایل رژیم صهیونیستی به «العربی الجدید» گفت: داده‌ها و اطلاعات موجود حاکی از این است که دولت آمریکا به سمت ایجاد همگرایی میان سوریه و اسرائیل که به خصومت پایان  داده و اساس عادی‌سازی سیاسی کاملی را وضع کند، در حرکت است.

این کارشناس با اشاره به اینکه ماهیت و سطح رایزنی‌های جاری همچنان مبهم هستند، گفت: دولت راست افراطی در اسرائیل از این موضوع استفاده تبلیغاتی می‌کند و پروپاگاندای آشکاری به راه انداخته و مذاکرات هنوز در مراحل اولیه خود است.

خلیل در پایان نیز گفت: روند مذاکرات میان دمشق و تل‌آویو از قبل آغاز شده اما فکر می‌کنم که این روند طولانی خواهد بود.

«محمد مصطفی» پژوهشگر سیاسی نیز درباره احتمال امضای توافق عادی سازی میان دمشق و تل‌آویو تا پیش از پایان سال جاری میلادی به «العربی الجدید» گفت: داده‌هایی که درباره آنها صحبت می‌کنیم از طرف اسرائیل و نه سوریه منتشر شدند و حتی اگر رسانه منتشر کننده آنها اسرائیلی هم نبود، حول محور رویکرد اسرائیل می‌چرخد، صحبت درباره این موضوع در این زمان و به این شکل واقع‌بینانه و درست نیست و در حال حاضر مطلوب آن است که توافق‌های امنیتی در راستای خواسته‌های ۲ طرف حاصل شود.

این پژوهشگر سیاسی افزود: اسرائیل بعد از بشار اسد، از وضعیت استفاده کرد و تمامی تجهیزات نظامی ارتش سوریه در جنوب این کشور را ویران کرد، سران سوریه نگران این هستند که اسرائیل از شرایط برای الحاق بخش‌هایی از جنوب سوریه استفاده کند به همین دلیل به میانجی‌ها اطمینان داد در صورت توقف گسترش فعالیت‌های اسرائیل و بازگشت به توافق لغو درگیری سال ۱۹۷۴، هیچ اقدام امنیتی نگران‌کننده یا آسیب‌رسانی در جنوب سوریه انجام نشود.  

او اظهار کرد: سران سوریه به احتمال زیاد هرگز به صورت یک جانبه و به دور از محور عربی به ویژه سران عربستان توافق صلحی را امضا نخواهد کرد و احتمالا توافق‌های متقابلی میان سوریه و کشورهای عربی در این خصوص وجود دارند.

این تحلیلگر سیاسی در ادامه گفت: توافق‌های امنیتی مقدمه‌ای جهت ایجاد بستر لازم برای توافق‌های بعدی با ماهیت راهبردی از جمله گفت‌وگو درباره توافق صلح خواهند بود، بدون توافق‌های امنیتی که نگرانی‌های ۲ طرف در آن در نظر گرفته شده باشد، صحبت درباره صلح ممکن نیست، این امر به ویژه در خصوص جولان و جبل الشیخ، گروه‌های مخالف و محورهای منطقه‌ای که احتمالا سعی کنند مانع این توافق شود، به زمانی بیشتر از آنچه اعلام شده نیاز دارد، بر همین اساس این مساله پیچیده‌تر از آن چیزی است که در رسانه‌ها اعلام می‌شود و به دیدارهایی میان طرف‌ها در این خصوص نیاز دارد.

او ادامه داد: در حال حاضر ممکن است امضای توافق صلحی میان سوریه و اسرائیل روی ورق امکان‌پذیر به نظر برسد اما در حقیقت با پیچیدگی‌هایی مواجه است، ترامپ برای کسب جایزه صلح نوبل تلاش می‌کند و به همین دلیل سران آمریکا برای برقراری صلح میان ۲ طرف آن هم نه فقط در سوریه بلکه در کشورهای عربی تلاش می‌کنند و سوریه را کشوری می‌داند که مقابل این موجودیت قرار دارد.

هفتم مه خبرگزاری رویترز به نقل از سه منبع آگاه اعلام کرد که امارات کانال ارتباطی را برای مذاکرات میان سوریه و رژیم صهیونیستی راه‌اندازی کرده است.

یک منبع آگاه و یک مسؤول امنیتی سوریه و نیز یکی از مسؤولان اطلاعاتی منطقه به رویترز گفتند این رایزنی‌ها که پیش  از این اعلام نشده بودند، غیر مستقیم بوده و بر مسایل امنیتی و اطلاعاتی و اعتمادسازی میان ۲ طرفی که در حال حاضر روابط رسمی با هم ندارد، متمرکز هستند.

رژیم صهیونیستی از ستا ۱۹۶۷ بخش وسیعی از ارتفاعات جولان سوریه را به اشغال خود درآورده است. این رژیم بعد از روی کار آمدن جولانی در سوریه، با اشغال منطقه حائل توافق سال ۱۹۴۷ را نیز نقض کرد و همینطور منطقه راهبردی جبل الشیخ را به اشغال خود درآورد، این منطقه تنها حدود ۳۵ کیلومتر با دمشق فاصله داشته، در حدفاصل سوریه و لبنان قرار دارد، به اراضی اشغالی مشرف بوده و از آنجا می‌توان اردن را دید، جبل الشیخ چهار قله دارد که بلندترین آنها ۲۸۱۴ متر ارتفاع دارد.