تخلیه ذخایر موشکی «تاد» آمریکا در جریان جنگ ۱۲ روزه

وبگاه شبکه خبری پرس‌تی‌وی در گزارشی به تخلیه ذخایر سامانه دفاع موشکی تاد آمریکا در جریان جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل پرداخته است.

پرس‌تی‌وی با استناد به گزارش رسانه‌های آمریکایی، نشریات دفاعی و تحلیلگران مستقل گزارش داده تهاجم ۱۲ روزه اسرائیل به ایران در ژوئن ۲۰۲۵ باعث تخلیه قابل‌توجه ذخایر موشک‌های رهگیر سامانه دفاع موشکی تاد (THAAD) آمریکا شد که برای حمایت از رژیم صهیونیستی به کار گرفته شده بود.

 مجله نیوزویک چند روز پیش نوشته بود ایالات متحده بخش عمده‌ای از توان پیشرفته دفاع موشکی خود را برای پشتیبانی از اسرائیل به منطقه منتقل کرد اما این تلاش از یک سو نتایج مبهمی به همراه داشت و از سوی دیگر باعث اثرگذاری بر ذخایر استراتژیک آمریکا شد.  

سامانه تاد توسط شرکت لاکهید مارتین تولید می‌شود و یکی از اجزای کلیدی ساختار چندلایه دفاع هوایی رژیم صهیونیستی است. این سامانه برای رهگیری موشک‌های بالستیک میان‌برد از جمله موشک‌های شلیک‌شده از ایران و یمن، طراحی شده است. 

این سامانه از روشی موسوم به «ضربه برای نابودی» برای انهدام تهدیدها استفاده می‌کند و بدون استفاده از کلاهک انفجاری و با استفاده از انرژی جنبشی خود (با برخورد مستقیم) موشک‌ها را منهدم می‌کند.  

این سامانه که منحصراً توسط پرسنل آمریکایی اداره می‌شود، شامل هشت باتری با حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ موشک رهگیر است. 

در جریان درگیری‌های ژوئن ۲۰۲۵، دو باتری تاد در سرزمین‌های اشغالی فلسطین مستقر بودند؛ یکی از این سامانه‌ها اکتبر ۲۰۲۴ پس از عملیات «وعده صادق ۱ و ۲» ایران نصب شدند و دیگری در آوریل ۲۰۲۵. 

هر باتری تاد شامل ۶ پرتابگر متحرک است که هر کدام هشت موشک رهگیر حمل می‌کنند، یعنی در مجموع ۴۸ موشک در هر باتری.

علاوه بر این، سامانه شامل رادار AN/TPY-2 با برد تشخیص ۲,۰۰۰ تا ۳,۰۰۰ کیلومتر، سیستم کنترل آتش و ارتباطات و حدود ۱۰۰ پرسنل برای عملیات است.

با وجود تبلیغات گسترده درباره پیشرفته بودن تاد، عملکرد آن در برابر موشک‌های بالستیک یمنی نتایج متفاوتی داشته است.

این سامانه در تاریخ‌های ۴ و ۹ مه ۲۰۲۵ نتوانست موشک‌هایی از یمن که فرودگاه بن‌گورین را هدف قرار داده بودند، رهگیری کند.

اسرائیل ادعا کرد که این موشک‌ها توسط سامانه ارو (Arrow) مهار شدند، اما تردیدهایی درباره این ادعا وجود دارد، زیرا ارو برای رهگیری در فواصل دورتر طراحی شده و ضربه مستقیم به فرودگاه نشان‌دهنده ناکامی احتمالی است. 

موشک‌های «فلسطین-۲» یمن، که موشک‌های بالستیک هایپرسونیک با سرعت تا ۱۶ ماخ و کلاهک‌های مانورپذیر هستند، چالش بزرگی برای تاد ایجاد کردند.

پرس‌تی‌وی می‌نویسد محدودیت‌های این سامانه شامل دشواری در تشخیص کلاهک‌های واقعی از فریب‌دهنده‌ها، آسیب‌پذیری در برابر حملات گسترده و ناکارآمدی نسبی در برابر موشک‌های هایپرسونیک جدید است.

به نوشته این رسانه، در جریان درگیری ۱۲ روزه با ایران، عملکرد تاد به‌مراتب ضعیف‌تر بود. ایران بین ۳۷۰ تا ۵۰۰ موشک بالستیک شلیک کرد که تعداد آن فراتر از ظرفیت تاد بود.

در روزهای ابتدایی جنگ، ایران به‌طور عمدی از موشک‌های بالستیک قدیمی‌تر با سوخت مایع برای خسته کردن دفاع هوایی دشمن استفاده کرد. موشک‌های پیشرفته‌تر و مانورپذیر تنها پس از تخلیه قابل‌توجه ذخایر رهگیرهای اسرائیل به کار گرفته شدند. 

پرس‌تی‌وی نوشته در یک تحلیل جالب توجه که مبتنی بر ویدئوهای منتشرشده توسط یک عکاس اردنی به نام زید م. العبادی و همچنین داده‌های مربوط به امضای احتراق موشک‌ها و اطلاعات مکان‌یابی است برآورد شده که اسرائیل در یکی از بیش از ۲۰ موج حملات موشکی ایران، ۳۹ موشک رهگیر تاد، ۳۴ موشک ارو-۳ و ۹ موشک ارو-۲ استفاده کرده است. 

تحلیلگران معتقدند که با توجه به این حجم بالای مصرف موشک‌های رهگیر، ذخایر سامانه تاد احتمالاً در چهار تا پنج روز ابتدایی درگیری به‌طور کامل به اتمام رسیده است.

هزینه هر موشک رهگیر تاد بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون دلار برآورد شده، اما با احتساب هزینه‌های تحقیق، توسعه و آزمایش، این رقم به ۲۷ میلیون دلار می‌رسد.

برآوردها از هزینه‌های مرتبط با استفاده از سامانه تاد در جریان این درگیری متفاوت است. 

تحلیلگران تخمین می‌زنند که بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلار موشک رهگیر مصرف شده که معادل ۴۰ تا ۶۰ موشک است.

روز سه‌شنبه روزنامه هاآرتص اسرائیل در برآوردی دیگر نوشت که در مجموع ۲۰۰ موشک رهگیر آمریکایی و اسرائیلی به ارزش تقریبی ۱.۵ میلیارد دلار در جریان این درگیری‌ها شلیک شدند.

پرس‌تی‌وی نوشته آنچه تمامی منابع بر سر آن توافق دارند این است که ذخایر موشک‌های رهگیر تاد به شدت کاهش یافته‌اند.

 حداقل ۴۸ موشک رهگیر که معادل کل ظرفیت یک باتری تاد است در جریان درگیری‌ها مصرف شده است. 

 با توجه به استقرار دو باتری تاد در سرزمین‌های اشغالی و شدت بالای عملیات به دلیل حملات موشکی قبلی یمن، احتمالاً تعداد موشک‌های مصرف‌شده به ۹۶ فروند نزدیک‌تر باشد.

 این میزان به منزله کاهش حدود ۳۰ درصد از کل ذخایر موشک‌های تاد آمریکا است.

 تحلیلگران همچنین اشاره می‌کنند که آمریکا در سه سال گذشته تنها ۴۱ موشک رهگیر تاد سفارش داده است، که شامل موشک‌های موردنظر برای مشتریان صادراتی نیز می‌شود. 

 این نرخ پایین تولید، آسیب‌پذیری سامانه‌های پیشرفته دفاع موشکی را در برابر جنگ موشکی مداوم و پرحجم نشان می‌دهد.

در مقابل، ایران و چین با داشتن زرادخانه‌های موشکی عظیم (در حد هزاران موشک)، توانایی تحمیل فشار مداوم به سامانه‌های دفاعی مانند تاد را دارند. 

 پایگاه نیوزویک نوشته پنتاگون از اظهارنظر درباره این تخلیه ذخایر و هزینه‌ها خودداری کرده و تنها اعلام کرده که «اطلاعاتی برای ارائه ندارد».

این تخلیه سریع ذخایر تاد، همراه با عملکرد ضعیف در برابر حملات موشکی ایران و یمن، سؤالاتی درباره کارایی این سامانه در جنگ‌های موشکی با شدت بالا ایجاد کرده است.