نظر کارشناس تاریخ معاصر درباره «مذاکره»

خبرگزاری فارس: حجت‌الاسلام محمّدصادق ابوالحسنی، کارشناس تاریخ معاصر، عصر امروز (سه‌شنبه ۲۹ آبان) در نشست علمی «مذاکرات بدفرجام تاریخ معاصر ایران» که در موسسه فرهنگی- پژوهشی انقلاب اسلامی برگزار شد، با تأکید بر اهمیت تاریخ معاصر، گفت: ما هنوز متاثر از پس‌لرزه‌های اتفاقاتی هستیم که در تاریخ معاصر رخ داده است.

وی یکی از پیچیده‌ترین مقاطع تاریخ معاصر را مربوط به جنگ‌های ایران و روس دانست که منتهی به قرارداد‌های گلستان و ترکمنچای شد و اظهار داشت: آسیب‌شناسی مذاکرات جنگ‌های ایران و روس، دستاورد‌های مفیدی برای دیپلماسی امروز ما دارد.

ابوالحسنی، مساحت سرزمین‌های جداشده از ایران در نتیجه عهدنامه گلستان را ۲۲۰ هزار کیلومتر مربع دانست و خاطرنشان کرد: در پی قرارداد ترکمانچای نیز سی هزارکیلومتر مربع از ایران جدا شد که در مجموع ۱۷ شهر از آبادترین شهر‌ها از ایران جدا شد.

وی ادامه داد: بعد از اینکه انگلیسی‌ها پشت ما را خالی کردند، ما دست به دامن فرانسوی‌ها شدیم و قرارداد بستیم و آن‌ها متعهد به تامین امنیت ما شدند، اما متاسفانه هنوز مُرکب قرارداد فینکنشتاین خشک نشده بود که فرانسوی‌ها با روس‌ها متحد می‌شوند و معاهده می‌بندند.

ابوالحسنی با بیان اینکه وقتی از فرانسه ناامید شدیم باز دست به دامن انگلیس شدیم و عهدنامه مجمل و مفصل را بستیم، خاطرنشان کرد: این بار نیز انگلیسی‌ها متعهد می‌شوند که در قبال حمله خارجی‌ها از ایران دفاع کنند، اما در امور داخلی ما دخالتی نداشته باشند.

پژوهشگر تاریخ معاصر ادامه داد: سه ماه بعد از قرارداد مجمل، انگلیسی‌ها باز عهدشکنی می‌کنند و با بستن قرارداد با شجاع‌الملک؛ پادشاه افغانستان، علیه ایران و فرانسه متعهد می‌شوند.

ابوالحسنی درباره دستاورد‌های تجربه مذاکره با کشور‌های استکباری گفت: یکی از نکاتی که باید از آن عبرت گرفت، پروژه نفود و افتادن مذاکرات به دست عناصری است که بصیرت لازم را ندارند.

وی، عدم شفاف‌سازی و ابهام‌آلود بودن متون قرارداد‌ها را یکی دیگر از عبرت‌ها دانست و گفت: تقابل مردم با رهبران دینی و رفتن انگشت اتهام به سمت رهبران از دیگر نکاتی است که باید از آن عبرت گرفت. با خوشبینی‌ای که ایجاد می‌شود، توقعاتی در جامعه ایجاد می‌شود و بعد همان‌کسانی که نسبت به چنین وضعیتی هشدار داده‌اند، مقصر شناخته می‌شوند. باید این امپریالیسم خبری را در هم شکست.

ابوالحسنی اهمیت توان نظامی بالا در مذاکرات را مورد تاکید قرار داد و گفت: ترکمانچای و گلستان ثابت کرد هرچه در توان نطامی دست برتر را داشته باشیم، در پای میز مذاکره، دست برتر را خواهیم داشت.

کارشناس تاریخ معاصر تصریح کرد: هر ندایی که تحت عنوان تضعیف بنیه نظامی بلند شود، ضربه و خنجری است به تمامیت ارزی و زمین‌گیر کردن ما در عرصه دیپلماسی.