انتخاب موتور برق برای کفکش

در بسیاری از مواقع، به خصوص در مناطق فاقد برق شهری یا در شرایط قطع برق، نیاز به یک منبع برق جایگزین دارند. در چنین شرایطی، موتور برق گزینه‌ای مناسب برای تأمین نیروی لازم جهت راه‌اندازی کفکش است.

اما انتخاب موتور برق مناسب، به دقت و اطلاعات فنی نیاز دارد. در این مقاله، به این می‌پردازیم که برای انتخاب درست موتور برق برای کفکش، (به‌ویژه کفکش یک اینچ و کفکش دو اینچ که پراستفاده‌تر هستند) چه نکاتی باید در نظر گرفته شوند.

چرا انتخاب موتور برق مناسب برای کفکش اهمیت دارد؟

استفاده از موتور برق، زمانی ضروری می‌شود که یا برق شهری در دسترس نیست، یا شرایط پروژه به گونه‌ای است که باید از یک منبع برق قابل‌حمل استفاده شود. اما نکته حیاتی این است که موتور برق باید به‌درستی با مشخصات کفکش هماهنگ باشد. انتخاب نادرست می‌تواند منجر به عملکرد ناقص، خاموش شدن ناگهانی پمپ یا حتی آسیب‌های جدی به آن شود.

برخی کاربران تنها به توان مصرفی اسمی کفکش (مثلاً ۱ کیلووات) توجه می‌کنند و تصور می‌کنند موتور برقی با همان توان کافی خواهد بود. در حالی که توان راه‌اندازی اولیه کفکش‌ها معمولاً بالاتر از توان کاری آن‌هاست و باید در محاسبات لحاظ شود. همچنین، عواملی مانند ولتاژ نامی، نوع برق (تک فاز یا سه فاز)، جریان مصرفی (آمپراژ) و حتی طول کابل مورد استفاده نیز می‌تواند بر انتخاب نهایی تأثیرگذار هستند.

فاکتورهای مهم در انتخاب موتور برق برای کفکش

• توان مصرفی پمپ
• ولتاژ و نوع برق (تک فاز یا سه فاز)
• آمپراژ مصرفی پمپ
• ظرفیت رزرو (توان ذخیره)

در ادامه در خصوص هر یک از این موارد توضیحات مفیدی ارائه می‌کنیم.

توان مصرفی پمپ (وات یا کیلووات)

اولین مرحله، بررسی مشخصات درج‌شده روی پلاک کفکش است. این اطلاعات معمولاً شامل توان مصرفی، ولتاژ، آمپراژ و فرکانس است. کفکش‌های سبک (مانند کفکش یک اینچ) و کفکش‌هایی که ارتفاع عملیاتی کمتری را پشتیبانی می‌کنند، معمولاً توان مصرفی بین ۰.۵ تا ۱.۵ کیلووات دارند.

در حالی که کفکش‌های قدرتمندتر مانندکفکش دو اینچ که اتفاع عملیاتی بیشتری را پشتیبانی می‌کند، ممکن است حتی به ۵ کیلووات یا بیشتر نیاز داشته باشند.

همیشه پیشنهاد می‌شود موتور برق انتخابی، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از توان کاری پمپ، توان خروجی داشته باشد. این حاشیه ایمنی به موتور برق کمک می‌کند تا فشار لحظه‌ای راه‌اندازی پمپ را تحمل کرده و در درازمدت دچار استهلاک سریع نشود.

ولتاژ و نوع برق (تک فاز یا سه فاز)

اگر کفکش شما تک فاز است، باید از موتوری استفاده کنید که خروجی تک فاز ۲۲۰ ولت داشته باشد. اما اگر کفکش سه فاز استفاده می‌کنید، باید حتماً موتور برق سه فاز ۳۸۰ ولت تهیه کنید. توجه داشته باشید که راه‌اندازی یک پمپ سه فاز با موتور برق تک فاز ممکن نیست و منجر به سوختن پمپ یا خرابی موتور خواهد شد. بنابراین حتی به امتحان کردن این کار، فکر نکنید.

آمپراژ مصرفی پمپ

جریان مورد نیاز نیز باید با خروجی موتور برق همخوان باشد. در صورتی که آمپراژ مورد نیاز بیشتر از خروجی واقعی موتور برق باشد، پمپ روشن نمی‌شود یا با نوسان شدید برق مواجه می‌شود.

همچنین استفاده از کابل بلند یا غیراستاندارد باعث افت ولتاژ می‌شود که در توان خروجی نهایی موثر است. برای مثال، اگر از کابل بلند استفاده می‌کنید، باید از کابل‌های ضخیم‌تر استفاده کنید تا افت ولتاژ به حداقل برسد.

ظرفیت رزرو (توان ذخیره)

توان کاری پمپ ممکن است ۱.۵ کیلووات باشد، اما در هنگام استارت، پمپ ممکن است لحظه‌ای به ۲.۵ کیلووات یا بیشتر برسد. از این رو توصیه می‌شود موتور برقی تهیه کنید که حداقل ۲۵ درصد ظرفیت بالاتر از توان اسمی پمپ داشته باشد. این موضوع به‌ویژه در پمپ‌هایی که به صورت پیوسته روشن و خاموش می‌شوند، اهمیت بیشتری دارد.

تطبیق انواع کفکش با موتور برق مناسب

کفکش یک اینچ

این پمپ‌ها برای تخلیه آب از استخرهای کوچک، چاه‌های کم‌عمق، یا آبیاری سبک استفاده می‌شوند. اغلب مدل‌های این دسته تک فاز هستند و بسته به ارتفاع عملیاتی که پوشش می‌دهند، توان مصرفی آن‌ها از حدود ۰.۵ تا ۱.۵ کیلووات متغیر است.

برای راه‌اندازی چنین پمپ‌هایی، موتور برق بنزینی تک فاز با توان ۲.۵ تا ۳ کیلووات گزینه‌ای مناسب خواهد بود. این موتور برق نه‌تنها توان استارت اولیه را پوشش می‌دهد، بلکه در طول استفاده مداوم نیز دچار افت توان یا افزایش حرارت نمی‌شود.

کفکش دو اینچ

پمپ‌های دو اینچ قدرت بیشتری دارند و معمولاً برای تخلیه با دبی بالا یا کاربردهای کشاورزی و صنعتی سبک استفاده می‌شوند. برخی مدل‌های آن‌ها سه فاز و با توان بالای ۲ کیلووات هستند.

در این شرایط، بسته به مدل پمپ، ممکن است نیاز به موتور برق سه فاز با توان ۵ کیلووات یا بالاتر داشته باشید. همچنین برای استفاده دائم یا طولانی‌مدت، موتور برق دیزلی سه فاز بهتر از موتور بنزینی است.

مهم‌ترین عوامل تاثیر گذار در انتخاب موتور برق برای کفکش

به طور کل باید به این نکته توجه داشته باشید که ترکیبی از قطر خروجی و ارتفاع مورد نیاز برای تخلیه آب، روی توان مورد نیاز پمپ و انتخاب موتور برق بسیار اثر گذار است. 

مثلا کفکش TPT100/4، یک کفکش ۱ اینچ تک فاز، از شرکت توان تک است که توان ۴.۳ اسب بخار، معادل ۳.۲ کیلووات است. همچنین کفکش TMR16/6 از همین برند، کفکشی تک فاز و یک اینچ است اما توان آن فقط ۱ است بخار، معادل ۰/۷۴۶ است بخار است. 

دلیل این اختلاف این است که کفکش اول ارتفاع ۱۰۰ متری را پشتیبانی کرده اما کفکش دوم فقط تا ارتفاع ۱۶ متری توان عملیاتی دارد.

همچنین وقتی دو کفکش TPT100/8 و TPT100/4 از برند توان تک را که هر دو ارتفاع عملیاتی ۱۰۰ متر را پوشش می‌دهند، اما توان یکی ۴/۳ اسب بخار و توان دیگری ۷/۹ اسب بخار است. علت این تفاوت نیز به دهانه خروجی آن‌ها مربوط است. دهانه خروجی مدل TPT100/4، یک اینچ و مدل TPT100/8، سه اینچ است.

پس همانطور که می‌بینیم، ترکیبی از قطر دهانه خروجی و ارتفاع کاری کفکش، در توان پمپ به تبع آن در انتخاب موتور برق مناسب، بسیار اثر گذارند.

نکات کاربردی هنگام خرید موتور برق برای کفکش

• نوع سوخت: موتور برق بنزینی برای کاربردهای کوتاه‌مدت و سبک مناسب است. اما برای پروژه‌های سنگین یا استفاده طولانی‌مدت، بهتر است مدل دیزلی انتخاب شود.
• AVR یا تنظیم ولتاژ اتوماتیک: وجود این قابلیت در موتور برق باعث می‌شود نوسانات ولتاژ کاهش یابد و خطر آسیب به پمپ به حداقل برسد.
• سیستم‌های ایمنی: وجود قطع‌کن اتومات در صورت افت روغن یا دمای بالا، مانع از آسیب جدی به موتور برق می‌شود.
• حمل و جابجایی: اگر قصد دارید موتور برق را در مکان‌های مختلف جابجا کنید، وزن، نوع چرخ‌ها و طراحی بدنه را نیز در نظر داشته باشید.

استفاده ایمن از موتور برق برای کفکش

قبل از اتصال پمپ به موتور برق، موتور را روشن کرده و اجازه دهید پایدار شود. اتصال کفکش به موتور خاموش یا در حال استارت، ممکن است به پمپ آسیب بزند.

همیشه از کابل استاندارد و با مقطع مناسب استفاده کنید. کابل نازک باعث افت ولتاژ و فشار به موتور می‌شود. در صورت استفاده طولانی‌مدت، بعد از چند ساعت کارکرد، موتور برق را خاموش کرده و اجازه دهید خنک شود. این کار به افزایش عمر دستگاه کمک می‌کند. با توجه به نکات، می‌توانید بهترین موتور برق متناسب با کفکش خود را انتخاب کنید.