حذف تومان و بازگشت سکه به بازار؟ | «قِران» واحد پول خرد می‌شود؟

آیا تومان برای همیشه حذف می‌شود؟ حذف ۴ صفر از پول ملی، انتخاب قِران به عنوان واحد پول خرد و تصمیمات تازه بانک مرکزی و مجلس را در این گزارش بخوانید.

آیا تومان برای همیشه حذف می‌شود؟

در تصمیمی مهم از سوی کمیسیون اقتصادی مجلس، واحد پولی «تومان» قرار است به‌طور کامل از چرخه پولی کشور حذف شود. طبق گفته میثم ظهوریان، نماینده مجلس، در واحد پول جدید ایران فقط دو عنوان باقی می‌ماند: «ریال» به عنوان واحد اصلی و «قِران» به عنوان واحد پول خرد.

این تصمیم بخشی از فرآیند حذف چهار صفر از پول ملی است؛ اقدامی که سال‌ها در دستور کار بوده و حالا به مرحله اجرا نزدیک‌تر شده است.

 چرا حذف چهار صفر انجام می‌شود؟

حذف چهار صفر با اهدافی چون:

• تسهیل مبادلات پولی

• بهبود ظاهر پول و اسکناس

• کاهش هزینه چاپ اسکناس

• بازگشت مسکوکات به چرخه مالی

• و مهم‌تر از همه، افزایش اعتبار ریال در سطح بین‌المللی

در دستور کار قرار گرفته است. با این حال کارشناسان تأکید دارند که این اقدام، بدون اصلاحات ساختاری اقتصادی، نمی‌تواند تأثیر چشم‌گیری بر تورم یا قدرت خرید مردم داشته باشد.

 چه کسی قِران را انتخاب کرد؟

در ابتدا واژه‌هایی مانند «پارسه»، «دریک» و «تومان» برای واحد پول خرد پیشنهاد شده بود. در زمان دولت احمدی‌نژاد، واژه «پارسه» در نظرسنجی عمومی بیشترین رأی را آورد. اما فرهنگستان زبان و ادب فارسی با ارسال نامه‌ای به دولت، با اشاره به جنبه‌های قومی این واژه، خواستار حذف آن شد.

در نتیجه، واژه‌ی قِران که پیش‌تر هم در تاریخ پول ایران استفاده می‌شد، به‌عنوان واحد پول خرد تصویب شد.

 چه تغییری در اسکناس و سکه‌ها رخ می‌دهد؟

با حذف صفرها و معرفی ریال و قِران، تمام اسکناس‌ها و سکه‌های فعلی باید بازطراحی، چاپ و ضرب شوند. این فرآیند شامل:

• تولید اسکناس‌های جدید

• ضرب مسکوکات بر مبنای واحد پول جدید

• بازگشت سکه به چرخه پولی (که فعلاً به دلیل بی‌ارزشی ریال کنار گذاشته شده‌اند)

می‌شود. به گفته ظهوریان، چاپ یک اسکناس ۱۰۰ تومانی فعلی حدود ۳۰۰ تومان هزینه دارد که با ارزش ذاتی آن هم‌خوانی ندارد.

 حذف تومان چه هزینه‌هایی دارد؟

اگرچه بانک مرکزی هنوز برآورد عددی از هزینه‌های حذف صفرها ارائه نکرده، اما هزینه‌هایی که پیش‌بینی شده شامل موارد زیر است:

• هزینه چاپ و تولید اسکناس و سکه جدید

• تطبیق چک‌ها، فاکتورها و اسناد مالی

• آموزش عمومی و اطلاع‌رسانی درباره واحد جدید پول

• اصلاح نرم‌افزارها، سیستم‌های حسابداری و بانکی

نمایندگان مجلس بر این باورند که با وجود این هزینه‌ها، در بلندمدت منافع اقتصادی آن بیشتر از هزینه‌ها خواهد بود.

 آیا این اقدام بر تورم یا قدرت خرید اثر دارد؟

کارشناسان معتقدند حذف چهار صفر صرفاً یک تغییر حسابداری و نمادین است و تا زمانی که عوامل بنیادین تورم، کاهش ارزش پول و رشد نقدینگی مهار نشوند، اثر مستقیمی بر قدرت خرید یا قیمت‌ها نخواهد داشت.

این اقدام می‌تواند ظاهری منظم‌تر به ساختار پولی کشور بدهد، اما به تنهایی نمی‌تواند مشکلات اقتصادی را حل کند.

 سرنوشت ریال و تومان چه خواهد شد؟

بر اساس مصوبه کمیسیون اقتصادی مجلس:

• ریال واحد رسمی پول ملی باقی می‌ماند.

• قِران به عنوان واحد خرد (هر ۱۰۰ قِران = ۱ ریال) تعیین شده است.

• تومان به‌طور کامل از سیستم پولی کشور حذف خواهد شد.

هرچند برخی نمایندگان مانند ظهوریان با این تصمیم مخالف بوده و معتقدند تومان واژه‌ای آشنا برای مردم است، اما در نهایت پیشنهاد بانک مرکزی (حذف تومان و حفظ ریال) رأی آورد.

 جمع‌بندی نهایی

پس از سال‌ها بحث و بررسی، طرح حذف چهار صفر از پول ملی و حذف کامل واحد «تومان» وارد فاز اجرایی شده است. با معرفی ریال و قِران به عنوان واحدهای پولی جدید، ایران آماده یک تغییر جدی در سیستم مالی خود می‌شود. با این حال، اثرگذاری واقعی این اقدام زمانی محقق خواهد شد که هم‌زمان، سیاست‌های اقتصادی پایدار و کنترل تورم نیز اعمال شود.

منبع: تسنیم و فرهیختگان