واریز یارانه نان مستقیم به حساب خانوار | یارانه نان نقدی می‌شود؟

یارانه نان | نان قوت غالب میلیون‌ها ایرانی است و پرداخت یارانه گسترده برای تضمین قیمت مناسب آن انجام می‌شود. با این حال، مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری تهران، آقای مهدی علیدادی، در نشست اخیر ستاد تنظیم بازار استان، پیشنهاد داد این یارانه مستقیماً به حساب سرپرستان خانوار واریز شود تا هم شفافیت بیشتر شود و هم از دور زدن یارانه جلوگیری گردد  

۲. نقاط قوت مدل پیشنهادی پرداخت مستقیم یارانه

• افزایش شفافیت در گردش مالی و جلوگیری از تخلفات؛ تنها ۱ درصد تراکنش‌های نامتعارف مربوط به ۱۵٪ افراد بوده که از کارت‌های متعدد نان استفاده کرده‌اند افزایش عدالت و توجه به مصرف‌کنندگان واقعی

• مشابهت با مدل کالابرگ الکترونیک که در طرح‌های دیگر کارآمد بوده 

• جلوگیری از رانت و تقویت انگیزه ارتقای کیفیت در نانوایی‌ها 

۳. واقعیت‌ها و تجربه‌های پیشین در دولت

کالابرگ الکترونیک (طرح حمایت غذایی):

در طرحی مشابه، دهک‌های کم‌درآمد یارانه کالا دریافت کردند:

این تجربه نشان داد که واریز مستقیم به خانوار موجب مصرف کنترل‌شده و رضایتمندی بیشتر است.

۴. چالش‌های مدل فعلی تخصیص یارانه نان

• مدل فعلی که مبتنی بر نصب کارت‌خوان‌ هوشمند در نانوایی‌هاست، با مشکلات بسیاری روبروست:

  • کم‌فروشی و گران‌فروشی توسط برخی نانوایی‌ها

  • کاهش کیفیت نان

  • نارضایتی همزمان مردم، دولت و نانوایان 

• همچنین قاچاق آرد و تبدیل آن به خوراک دام یا استفاده غیرمصرفی یکی از چالش‌های کلیدی است 

۵. لزوم اتخاذ مدل پرداخت مستقیم یارانه

مدل پیشنهادی توسط علیدادی، کرمی (رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف) و سایر فعالان اقتصادی پشتیبانی می‌شود:

• مدل پیاده‌شده در سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ موفقیت‌آمیز بوده 

• با اجرای پرداخت مستقیم، نگرانی افزایش قیمت نان کاهش می‌یابد و قیمت‌ها واقعی می‌شود 

۶. جدول وضعیت فعلی و پیشنهاد جدید

۷. چه تاثیری دارد؟

• توزیع یارانه به مصرف‌کننده واقعی و جلوگیری از سوءاستفاده

• کاهش ضایعات و ترویج مصرف بهینه گندم

• اصلاح نظام پرداخت و جلوگیری از رانت آرد

• افزایش رضایت عمومی و ارتقای کیفیت نان

۸. مراحل احتمالی اجرایی مدل جدید

1. طرح مدل در ستاد تنظیم بازار استان و وزارت صنعت

2. بازنگری سامانه‌های پرداخت یارانه

3. هماهنگی با بانک‌ها برای انتقال وجه مستقیم به خانوار

4. اطلاع‌رسانی به مردم از طریق صداوسیما و رسانه‌ها

5. ارزیابی دوره‌ای و سنجش نتایج

۹. انتقادات و ملاحظات

• اجرای مدل جدید نیازمند زیرساخت دیجیتال قوی است

• نظارت موثر بر انتقال وجه به مصرف‌کننده ضروری است

• احتمال مقاومت برخی نانوایان یا نهادهای ذی‌ربط وجود دارد

جمع‌بندی نهایی

پیشنهاد مدیرکل دفتر اقتصادی ‌استانداری تهران مبنی بر واریز مستقیم یارانه نان به حساب خانوارها، گامی نوین در اصلاح الگوی حمایتی در حوزه نان و نانوایی است. این مدل می‌تواند شفافیت، عدالت و کیفیت را به همراه داشته باشد، در حالی که سیستم فعلی، با ضعف شفافیت و سوءاستفاده‌های گسترده روبروست. تجربه طرح کالابرگ الکترونیک و پیشنهادهای کارشناسان اقتصادی حکایت از راهکارپذیر بودن این مدل دارد.