یارانه نقدی که روزی به‌عنوان ابزاری برای حمایت از اقشار کم‌درآمد طراحی شده بود، اکنون به چالشی جدی برای کارگران تبدیل شده است. در حالی که بسیاری از خانوارهای کارگری با درآمدی نزدیک به حداقل دستمزد روزگار می‌گذرانند، در مرداد ۱۴۰۴ بخشی از آنان به اشتباه در دهک‌های مرفه شناسایی و یارانه ۳۰۰ هزار تومانی‌شان قطع شد. این اتفاق انتقادات گسترده‌ای را به عملکرد سامانه پایگاه رفاه ایرانیان و سیاست‌های دهک‌بندی دولت وارد کرده است.

حذف یارانه کارگران؛ از هدفمندی تا بی‌عدالتی

هدف اولیه طرح یارانه‌ها چه بود؟

طرح هدفمندی یارانه‌ها در ابتدا با شعار حمایت از اقشار ضعیف و کاهش فاصله طبقاتی آغاز شد. اما به گفته سمیه گل‌پور، رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، «گپ‌های سامانه رفاه» و معیارهای غیرواقعی باعث حذف غیرمنطقی کارگران شده است.

چرا کارگران حذف شدند؟

• استفاده از کارت‌خوان برای مشاغل خرد

• دریافت وام ازدواج یا ودیعه مسکن

• درآمدهای مقطعی و ناپایدار
  موارد فوق در الگوریتم سامانه به‌عنوان «نشانه رفاه» محاسبه شده و منجر به انتقال کارگران به دهک‌های بالاتر شده است.

معیارهای حذف یارانه در سال ۱۴۰۴

طبق اعلام وزارت رفاه، حذف یارانه‌ها بر اساس ۷ شاخص اصلی انجام می‌شود:

1. بیش از ۵ سفر خارجی در سال

2. املاک و دارایی بیش از ۳۵ میلیارد تومان

3. خودرو با ارزش بیش از ۳۰ میلیارد تومان

4. سرانه درآمد ماهانه بالای ۱۰ میلیون تومان پس از کسر اجاره

5. میانگین حقوق خانوار (۳۰ تا ۶۰ میلیون بسته به تعداد اعضا)

6. تراکنش‌های بانکی بالا (۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان ماهانه)

7. داده‌های تلفیقی مرکز آمار و سامانه‌های بانکی

اما گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد این شاخص‌ها به‌طور ناقص و اشتباه اعمال شده و حتی کارگران با حقوق پایه نیز مشمول حذف شده‌اند.

تناقض در سیاست‌های حمایتی دولت

در سال ۱۴۰۳ رئیس‌جمهور وقت اعلام کرد که درآمد ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان در تهران کفاف زندگی را نمی‌دهد. با این حال، اکنون خانواری که به همین رقم می‌رسد، به‌عنوان دهک مرفه شناخته می‌شود. این تناقض باعث اعتراض شدید تشکل‌های کارگری شده است.

سفره کوچک‌تر کارگران؛ از گوشت تا لبنیات

کارگران معترض می‌گویند که یارانه نقدی و کالابرگ نقش مهمی در تأمین حداقل‌های زندگی آنان داشته است. حذف این حمایت‌ها به معنی حذف نان، گوشت و لبنیات از سفره بسیاری از خانواده‌هاست. طبق آمارهای غیررسمی، بیش از ۷۰٪ کارگران زیر خط فقر معیشتی قرار دارند.

وضعیت قراردادهای موقت و ناامنی شغلی

۹۸ درصد کارگران در ایران دارای قراردادهای موقت هستند. حذف یارانه در کنار نبود امنیت شغلی، فشار مضاعفی بر این قشر وارد کرده است. سمیه گل‌پور تأکید می‌کند که «دولت به جای حذف یارانه کارگران باید حذف را از کارمندان پردرآمد دولتی آغاز کند.»

درخواست ورود قوه قضائیه و بازنگری فوری

تشکل‌های کارگری از دادستانی کل کشور خواسته‌اند به‌عنوان مدعی‌العموم وارد این موضوع شود. آنها معتقدند حذف اشتباهی یارانه‌ها نه تنها عدالت اجتماعی را زیر سؤال برده بلکه امنیت اقتصادی خانواده‌های کارگری را نیز تهدید می‌کند.

چگونه اعتراض به حذف یارانه ثبت کنیم؟

کارگرانی که یارانه‌شان قطع شده می‌توانند از سه مسیر اقدام کنند:

• سامانه حمایت (hemayat.mcls.gov.ir) برای مشاهده دهک و ثبت اعتراض

• کد دستوری #کدملی۴۳۸۷۵۴ برای استعلام سریع

• تماس با شماره ۰۲۱۶۳۶۹ مرکز پاسخگویی وزارت رفاه

جمع‌بندی

حذف یارانه ۳۰۰ هزار تومانی کارگران نشان می‌دهد که سیاست‌های حمایتی دولت با چالش جدی در مرحله اجرا روبه‌روست. اگر اصلاح فوری در سامانه دهک‌بندی انجام نشود، این تصمیم می‌تواند به تشدید فقر و نارضایتی اجتماعی منجر شود.