دیپلماسی توییـت

یکی از اصلی‌ترین موانع پیشرفت مذاکرات، تناقض عمیق در رفتار و گفتار مقام‌های آمریکایی به‌ویژه دونالد ترامپ است. وی در چند ماه اخیر بارها در سخنرانی‌های انتخاباتی خود از «لزوم توافق جدید با ایران» صحبت کرده، اما هم‌زمان از حمله نظامی و اعمال تعرفه‌های سنگین هم سخن گفته است.

در اظهاراتی که در ماه مارس ۲۰۲۵ منتشر شد، ترامپ گفت: «ایران اگر به توافق نرسد، بمباران خواهد شد. ولی شاید لازم نباشد بمباران کنیم؛ می‌توانیم مثل چهار سال پیش تحریم‌های ثانویه اعمال کنیم.»

چنین مواضعی نه‌تنها نشانه فقدان راهبرد روشن در تیم آمریکایی است، بلکه به ‌وضوح اعتماد ایران را به روند مذاکره خدشه‌دار می‌کند. جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده است که «مذاکره در سایه تهدید» برایش پذیرفتنی نیست و هرگونه گفت‌وگو باید در فضای احترام متقابل صورت گیرد.

 تصویرسازی نادرست از ایران؛ پروژه‌ای ناکام در مهار مقاومت

رسانه‌های غربی و برخی اندیشکده‌های آمریکایی طی ماه‌های اخیر تلاش زیادی کرده‌اند تا چهره‌ای «ضعیف، منزوی و نیازمند توافق» از ایران به نمایش بگذارند. این تصویرسازی، به ‌وضوح تلاشی برای تقویت ابزار چانه‌زنی واشنگتن در مذاکرات است، اما رهبران و نهادهای امنیتی ایران بارها هشدار داده‌اند که این تصویر، حاصل سوءبرداشت محاسباتی است.

فرمانده کل سپاه پاسداران اخیرا تأکید کرد: «تصور ضعیف ‌بودن ایران بسیار غلط است. ملت ایران همواره نشان داده‌اند که در برابر فشار، مقاوم‌تر و یکپارچه‌تر می‌شوند. هرگونه تجاوز یا تهدید، با پاسخ کوبنده مواجه خواهد شد.»

 این موضع نه صرفا جنبه نظامی دارد، بلکه حاکی از یک درک راهبردی از شرایط ژئوپلیتیک منطقه و انسجام داخلی جمهوری اسلامی است. بنابراین، برخلاف تحلیل غربی‌ها، ایران نه‌تنها در موضع ضعف قرار ندارد، بلکه ابتکار عمل منطقه‌ای خود را حفظ کرده است.

تجربه جنگ یمن؛ هشداری روشن برای آمریکا

جنگ یمن اکنون به الگویی عبرت‌آموز برای دولت‌های غربی بدل شده است. آمریکا و متحدانش با تصور اینکه می‌توانند با حملات سریع و فشرده مقاومت یمن را در هم بشکنند، وارد میدان شدند، اما امروز، سال‌ها پس از آن شروع، نه‌تنها مقاومت یمنی‌ها از بین نرفته، بلکه توانمندی نظامی و سیاسی آن‌ها افزایش یافته و دست برتر را در منطقه به ‌دست آورده‌اند.

تجربه شکست‌خورده آمریکا در یمن باید به‌عنوان یک هشدار راهبردی تلقی شود. دخالت نظامی، آن ‌هم بدون محاسبه دقیق هزینه‌ها، می‌تواند به نتایجی معکوس و خطرناک بینجامد. امروز نیز اگر آمریکا بخواهد بدون تحلیل واقع‌بینانه از موقعیت ایران، وارد بازی تهدید و فشار شود، احتمال شکست دوباره‌اش بسیار بالاست.

خط قرمزهای ایران در مذاکرات؛ سه اصل خدشه‌ناپذیر

ایران در گفت‌وگوهای قبلی سه خط قرمز اصلی را مشخص کرده است: غیرمستقیم بودن مذاکرات: گفت‌وگو با آمریکا تنها از مسیر میانجی‌گری کشورهایی مانند عمان یا قطر قابل قبول است، تا زمانی که اعتمادسازی کافی صورت نگرفته باشد.

حق غنی‌سازی: ایران هیچ‌گاه از حق غنی‌سازی در سطح ۳.۶۷ درصد یا حتی بیشتر عقب‌نشینی نخواهد کرد.

دریافت تضمین‌های الزام‌آور: تجربه خروج ترامپ از برجام ثابت کرده است که بدون ضمانت‌های حقوقی قابل اجرا، هیچ توافقی نباید امضا شود. سخنگوی وزارت خارجه نیز تأکید کرده است که این موارد به‌عنوان مواضع قطعی جمهوری اسلامی تعریف شده‌اند و عبور از آن‌ها امکان‌پذیر نیست.

 بی‌اعتمادی عمیق و آینده‌ای مبهم

واقعیت آن است که شکاف عمیق در مواضع ایران و آمریکا، رفتار غیرقابل پیش‌بینی ترامپ، تصویرسازی‌های نادرست رسانه‌های غربی و فقدان اراده واقعی برای تفاهم، همگی موجب شده‌اند مذاکرات غیرمستقیم فعلا در بن‌بست قرار بگیرند.

طرف ایرانی تأکید دارد که اگر بنا به توافق است، باید مسیر آن شفاف، محترمانه، و مبتنی بر منافع متقابل باشد، نه تهدید و فریب.

تنها یک راه برای تحقق توافق وجود دارد

همچنانکه سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران با هوشمندی از ضررهای نتانیاهو به آمریکا در جنگ یمن گفت و در پیامی در شبکه ایکس نوشت: تنها یک راه برای تحقق توافق وجود دارد: دیپلماسی، بر مبنای احترام و منافع متقابل.» عراقچی تاکید کرد: «حمایت از نسل‌کشی نتانیاهو در غزه از طریق ارسال سلاح‌های مرگبار، و جنگ‌طلبی به نمایندگی از نتانیاهو در یمن، هیچ دستاوردی برای مردم آمریکا نداشته است. نتانیاهو با وقاحت تلاش می‌کند به رئیس جمهور ترامپ دیکته کند که در دیپلماسی خود با ایران چه کاری می تواند انجام دهد و چه کاری نمی تواند. جهان همچنین فهمیده که نتانیاهو چگونه مستقیماً در دولت ایالات متحده دخالت می‌کند تا آن را به فاجعه دیگری در منطقه ما بکشاند.» او تاکید کرد: «نتانیاهو تیم شکست‌خورده بایدن را فریب داد تا ۲۳ میلیارد دلار از پول مالیات‌دهندگان آمریکایی را به او بدهند. این مبلغ، در برابر هزینه هر حرکت اشتباهی که بخواهند علیه ایران انجام دهند، رقمی به شمار نمی‌رود.اگر هدف غایی آن طور که رییس جمهور ترامپ بازهم گفت باشد، یعنی «تنها چیزی که آنها نمی‌توانند داشته باشند سلاح هسته‌ای است»، توافق قابل دستیابی است اما تنها یک راه برای تحقق آن وجود دارد: دیپلماسی، بر مبنای احترام و منافع متقابل.اقلیت «نتانیاهو-اول» در آمریکا که از دیپلماسی وحشت دارند، اکنون برنامه واقعی خود را افشاء کرده اند. جهان باید توجه داشته باشد که اولویت واقعی آنان چیست.»