۱۰ اقدام ساده برای نگه داشتن یارانه خانوار

یارانه نقدی و معیشتی، سال‌هاست به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمایت از خانوارهای ایرانی در برابر تورم و گرانی عمل می‌کند. با این حال، بر اساس بند (پ) تبصره ۱۳ قانون بودجه ۱۴۰۴ و در چارچوب برنامه هفتم توسعه، دولت مکلف شده است یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد را حذف کند. بر همین اساس، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از مردادماه ۱۴۰۳ فرآیند حذف یارانه دهک‌های هشتم، نهم و دهم را آغاز کرده است.

طبق اعلام احد رستمی، رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی ایرانیان، تاکنون یارانه حدود سه میلیون نفر قطع شده و این روند تا پایان سال ۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت.

پیامک سامانه هدفمندی؛ آغاز هشدار برای خانوارها

در هفته‌های اخیر، بسیاری از سرپرستان خانوار پیامکی دریافت کرده‌اند با این مضمون:
«سرانه درآمد ماهانه شما بیش از ۱۰ میلیون تومان برآورد شده و مشمول یارانه نقدی نیستید.»

این پیامک به معنای حذف یارانه نقدی و معیشتی است و خانوارهایی که خود را مستحق دریافت یارانه می‌دانند، تنها ۲۰ روز مهلت دارند به سامانه hemayat.sfara.ir مراجعه کنند و اعتراض خود را ثبت نمایند.

دهک‌بندی چگونه انجام می‌شود؟

شاخص‌های اصلی شناسایی دهک‌های درآمدی به شرح زیر است:

• میزان درآمد ماهانه سرپرست خانوار

• تعداد و حجم تراکنش‌های بانکی

• دارایی‌های ملکی (خانه و زمین)

• داشتن خودروهای لوکس یا چند خودرو

• سابقه سفرهای خارجی مکرر

• اقامت یا فعالیت مالی در خارج از کشور

نکته مهم: هزینه اجاره مسکن در این محاسبات لحاظ نمی‌شود، بنابراین حتی خانوارهایی که درآمدشان بالاست اما اجاره‌نشین هستند، باز هم مشمول حذف می‌شوند.

۱۰ شرط حیاتی برای حفظ یارانه نقدی و معیشتی

کارشناسان اقتصادی و رفاهی توصیه می‌کنند برای کاهش احتمال حذف یارانه، خانوارها این اقدامات را انجام دهند:

۱. تفکیک یارانه فرزندان متأهل

اگر فرزندان خانواده ازدواج کرده‌اند، باید یارانه آنها جدا شود تا درآمد خانوار کمتر نشان داده شود.

۲. انتقال سند خودرو فروخته‌شده

خودروهایی که فروخته شده اما سند آنها هنوز به نام خانوار است، می‌تواند باعث شناسایی اشتباه خانوار به‌عنوان پردرآمد شود.

۳. غیرفعال کردن کارتخوان‌های بلااستفاده

وجود دستگاه‌های کارتخوان ثبت‌شده به نام خانوار، حتی بدون استفاده، تراکنش غیرواقعی ایجاد می‌کند.

۴. به‌روزرسانی اطلاعات ملکی

اگر خانه یا زمین فروخته‌اید، باید حتماً وضعیت مالکیت در سامانه‌های ثبت املاک اصلاح شود.

۵. اصلاح آدرس محل سکونت

آدرس‌های اشتباه یا قدیمی ممکن است خانوار را جزو دهک‌های بالاتر قرار دهد.

۶. کاهش تراکنش‌های غیرضروری

جابجایی‌های مکرر پول بین حساب‌های بانکی می‌تواند نشانه درآمد بالا تلقی شود.

۷. ثبت تغییرات خانوار (فوت، طلاق و…)

در صورت تغییر در تعداد اعضای خانوار، اطلاعات باید سریعاً به‌روزرسانی شود.

۸. بستن حساب‌های بانکی غیر فعال

حساب‌های بانکی راکد یا کم‌استفاده ممکن است باعث خطای محاسباتی در تراکنش‌ها شود.

۹. مدیریت حساب‌های مشترک

حساب‌های مشترک با افراد پردرآمد می‌تواند باعث بالاتر رفتن میانگین درآمد خانوار شود.

۱۰. بررسی و اصلاح سوابق سفر خارجی

سفرهای خارجی متعدد به‌عنوان شاخص پردرآمدی تلقی می‌شود؛ اگر سفرها کاری یا درمانی بوده باید مدارک ارائه شود.

روند اعتراض به حذف یارانه

خانوارهایی که یارانه‌شان قطع شده‌اند باید:

1. به سایت hemayat.sfara.ir مراجعه کنند.

2. با کد ملی و شماره حساب یارانه، وارد پنل شوند.

3. اطلاعات درآمدی، ملکی و بانکی خود را ثبت یا اصلاح نمایند.

4. منتظر بررسی داده‌ها توسط وزارت رفاه بمانند.

در صورت تأیید صحت ادعا، یارانه از ماه بعد دوباره برقرار می‌شود.

جدول مراحل بررسی و اعتراض

هدف حذف یارانه پردرآمدها

طبق قانون، منابع حاصل از حذف یارانه پردرآمدها باید صرف حمایت از دهک‌های پایین شود:

• اختصاص ۴۰۰ هزار میلیارد ریال به بسته‌های حمایتی.

• حمایت از خانوارهای دچار فقر شدید که تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند.

• افزایش اعتبار کالابرگ الکترونیکی برای دهک‌های پایین.

• تقویت معیشت خانوارهای کم‌درآمد.

پرداخت کالابرگ در سال ۱۴۰۴

در اولین مرحله، حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان (۲۵ همت) کالابرگ به خانوارهای دهک اول تا هفتم تخصیص داده شد. این اقدام نشان می‌دهد منابع آزادشده از حذف یارانه دهک‌های بالا، به اقشار ضعیف بازمی‌گردد.

تحلیل اجتماعی و اقتصادی

• مزایا: منابع مالی بیشتری برای حمایت از اقشار ضعیف آزاد می‌شود، عدالت اجتماعی افزایش می‌یابد.

• معایب: احتمال حذف اشتباهی خانوارهای کم‌درآمد به دلیل ضعف داده‌ها یا خطا در محاسبات.

• راهکار: شفافیت در دهک‌بندی، امکان ثبت اعتراض و توجه به هزینه‌های واقعی خانوارها (مثل اجاره‌نشینی).

منابع خبری

• خبرگزاری فارس – گفت‌وگو با احد رستمی

• مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی ایرانیان

• قانون بودجه سال ۱۴۰۴

• سامانه هدفمندی یارانه‌ها