کلاف سردرگم ائتلاف لیبرال ها پیچیده تر شد/ جبهه فراگیر؛ باری جدید بر دوش اصلاح طلبان

سرویس سیاسی « فردا »- امیر قربانی - ماجرای به قدرت رسیدن اصلاح طلبان در ایران به اوایل دهه هفتاد باز می گردد. زمانی که چپ های آن زمان مقابل جناح راست عرض اندام کردند و از آنجایی که چندان قدرت خاصی در امور سیاسی کشور نداشتند، جناح راست باور نداشت که ممکن است طی چند سال این جریان کاندیدایی را برای انتخابات سال 76 مطرح کند که با آرای قابل توجه برمسند ریاست جمهوری بنشیند. اما اصلاح طلبان یا جناح چپ آن زمان توانست با پیروزی بر رقیب خود نه تنها جناح راست را از میدان بدر کرد، بلکه قدرت جدیدی را در عرصه سیاسی ایران تحت عنوان اصلاح طلبان معرفی کرد. قدرت نمایی بیشتر این جریان اما به انتخابات مجلس ششم معطوف بود. جایی که با حضور جمع کثیری از نیروهای اصلاح طلب، مجلس ششم رنگ دوم خردادی ها را به خود گرفت و اوضاع برای جریان تازه به قدرت رسیده به کام بود. این در حالی بود که این افزایش قدرت منجر به ایجاد غروری کاذب در بین ارکان جبهه چپ شد و همین مسئله اولین جرقه های اختلاف میان لیبرال ها را روشن کرد. یکی از مهمترین دلایل اختلافات ایجاد شده میان جریان چپ نیز عدم تعریفی واحد از واژه اصلاح طلبی در میان آنها بود. همین مسئله نیز سبب شد تا اختلافات این جریان از همان زمان آغاز شده و در سال 84 قدرت را به یک نیروی نوپای مدعی اصولگرایی واگذار کنند. در این بین به نظر می رسید 8 سال دوری از سیاست و رقم خوردن اتفاقات گوناگون در طول این مدت برای اصلاح طلبان موجب شده باشد تا این جریان با روی کار آمدن دولت روحانی و به وجود آمدن فرصتی مناسب برای از سرگیری فعالیت های سیاسی، از تندروی های گذشته درس عبرت گرفته و اختلافات گذشته را کنار گذاشته باشد. اما یکسال فرصت حضور مجدد در عرصه سیاست نشان می دهد که لیبرال ها نه تنها درسی از گذشته نگرفته اند، بلکه تندتر از گذشته بر طبل اختلافات خود می کوبند. اصلاح طلبان در فکر تشکیل حزب فراگیر اختلافات درونی ایجاد شده در بین اصلاح طلبان از انتخابات سال گذشته ریاست جمهوری بیش از پیش نمود یافت. همین امر سبب شده تا تئوریسین های این جریان این روزها به فکر تشکیل حزبی باشند که بتواند این جریان را به وحدت برساند. به همین منظور پیشنهادی از سوی یکی از اعضای جبهه چپ مطرح شد که به نظر می رسد این روزها مورد استقبال سایر تئوریسین های جریان اصلاحات نیز واقع شده باشد. اما شاید جدی‌ترین راهکاری که می‌تواند انسجام اصلاح طلبان را پس از انتخابات به ارمغان بیاورد، راه اندازی جبهه ای فراگیر است که از سوی قائم مقام دبیر کل حزب اعتماد ملی پیشنهاد شده است. جبهه یی که به اعتقاد رسول منتجب نیا تمامی سلایق اصلاح طلبانه را در دل خود دارد و به اصول اولیه و مطالبات اصلاح طلبان پایبند است. وی با همین رویکرد است که می‌گوید اصلاح طلبان به دنبال یکی شدن هستند و بر همین اساس جبهه فراگیر اصلاحات به زودی با هدایت و مدیریت بزرگان اصلاحات اعلام موجودیت خواهد کرد. منتجب نیا اما طی روزهای اخیر از استقبال سید محمد خاتمی و محمد رضا عارف از تشکیل حزب فراگیر اصلاحات خبر داده و می گوید: من چندی پیش پیشنهاد تشکیل هیاتی از بزرگان اصلاحات برای نظارت بر عملکرد اصلاح‌طلبان و تعیین سیاستگذاری و خط ‌مشی برای آن‌ها را دادم تا چهره‌ها و احزاب اصلاح‌طلب به رهنمودهای آنان توجه کنند که این مسئله تا حد زیادی نیز در حال شکل گرفتن است. این ارتباط و همدلی میان بزرگان اصلاحات برقرار شده و ما شاهد نوعی هماهنگی و انسجام میان آن‌ها هستیم. من به آقای خاتمی و عارف در این باره دیدار کردم که هر دوی این بزرگواران به شدت استقبال کرده‌اند. اصلاح طلبان به وحدت می رسند؟ رسول منتجب نیا در شرایطی از استقبال قابل توجه سید محمد خاتمی و محمد رضا عارف از تشکیل حزب فراگیر اصلاحات خبر می دهد که این روزها رفتار، گفتار و عملکرد اصلاح طلبان نشان می دهد که اعضای این جریان دیگر گرایش و علاقه خاصی به پیروی از سید محمد خاتمی و حتی محمد رضا عارف را ندارند. چراکه پس از انتخابات ریاست جمهوری، این محمد رضا عارف بود که به عنوان اولین سیاستمدار پای به عرصه انتخابات مجلس شورای اسلامی گذاشت و از همان روزهای ابتدایی کار خود را برای رسیدن به کرسی های سبز مجلس آغاز کرد. این در شرایطی بود که گروهی دیگر از اصلاح طلبان سرخوش از پیروزی حسن روحانی به عنوان یک شیخ راست گرای سنتی، به این فکر افتادند که راه پیروزی در انتخابات بعدی نیز از مسیر گرایش به برخی چهره های محبوب راست سنتی می گذرد. از همین رو این دسته از لیبرال ها به این فکر افتادند تا علی اکبر ناطق نوری را مجاب کنند که به عنوان سرلیست اصلاح طلبان در انتخابات سال آینده مجلس شرکت کند. اما ناطق نوری دست رد به سینه این جریان زد تا بلاتکلیفی در بین لیبرال ها بیشتر شود. اما در بین اصلاح طلبان گروهی دیگر نیز بر پیروی از هاشمی رفسنجانی و به تبع آن دولت و حسن روحانی معتقد بوده و هستند. بعد از اینکه دولت یازدهم روی کار آمد، گروهی از اصلاح طلبان میانه رو از سوی حسن روحانی دعوت شدند تا برخی از آنها در کابینه دولت یازدهم و برخی دیگر در سایر مسندهای دولتی تکیه بزنند. همین مسئله دسته سومی را در بین اصلاح طلبان ایجاد کرد که می توان از آنها با عنوان اصلاح طلبان حامی دولت یاد کرد. دسته چهارم سایر تشکل های سیاسی اصلاح طلبان و نهادهای مدنی مستقل به این جریان هستند که در طول ماه های اخیر فعالیت های زیاد و جداگانه ای را در زمینه انتخابات مجلس شورای اسلامی انجام دادند. از تشکیل لیست 700 نفره با محوریت موسوی لاری گرفته تا تشکیل گروهی تحت عنوان "ندا" یا همان نسل سوم اصلاح طلبان. حالا لیبرال ها مانده اند و گروه هایی که هر روز بر تعداد آنها افزوده می شود و معلوم نیست که تا انتخابات سال آینده مجلس تعداد جریان های اصلاح طلب فعال در انتخابات به چه میزان خواهد بود. اما ماجرای تشکیل این گروه ها و احزاب تنها دغدغه لیبرال ها نیست، چراکه آنان یک دغدغه دیگر نیز در تصمیم گیری های گاه و بیگاه رئیس جریان اصلاحات دارند. جایی که یک روز خبر می رسد سید محمد خاتمی با همکاری و هماهنگی غلامحسین کرباسچی در پی فعال کردن 9 نشریه اصلاح طلب هستند و روزی دیگر خبر می آید که رئیس دولت اصلاحات استقبال شدیدی از تاسیس حزب فراگیر اصلاحات داشته است. این تصمیم گیری های دوگانه و رفتار متضاد سید محمد خاتمی نیز سبب شده تا کلاف سردرگم ائتلاف اصلاح طلبان پیچیده تر شود.