تبعات خروج از برجام برای آمریکا چیست؟
آیا خروج از یک توافق بین‌المللی که تبدیل به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل شده است، هیچ تبعاتی برای ایالات متحده آمریکا ندارد؟ تبعات خروج از برجام برای آمریکا چیست؟
فرارو: بالاخره بعد از گمانه‌زنی‌های بسیار و تلاش‌های مقامات اروپایی بر ادامه حضور ایالات متحده آمریکا در توافق هسته میان ۱+۵ و ایران، دونالد ترامپ اعلام کرد که دیگر قصد ندارد در این توافق بماند و حکم تعلیق تحریم‌های امریکا علیه ایران را امضا نخواهد کرد. تبعات خروج از برجام برای آمریکا
البته این اتفاق زیاد هم دور از ذهن نبود و پیش‌تر بسیاری عنوان کرده بودند که او دیگر حاضر به ادامه حضور در برجام نخواهد بود با این حال طی چندماه گذشته از یک بسیاری از مقامات اروپایی تلاش کردند که او را متقاعد کنند تا در برجام حضور داشته باشد و از سوی دیگر بسیاری از رسانه‌ها و تحلیلگران آمریکایی هم عنوان کرده بودند که خروج ایالات متحده پیامد‌های زیادی برای جهان به خصوص آمریکا خواهد داشت.
آن‌ها تاکید داشتند که خروج آمریکا از برجام در وهله نخست حیثیت و اعتبار جهانی این کشور را لکه دار خواهد کرد و اعتماد عمومی در سطح بین‌الملل نسبت به آمریکا خدشه دار خواهد شد. با اینحال تصمیم نهایی ترامپ خروج از برجام و اعمال تحریم‌های هسته‌ای بود. اما آیا خروج از یک توافق بین‌المللی که تبدیل به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل شده است، هیچ تبعاتی برای این کشور ندارد؟
آمریکا شیخوخیت خود را ازدست خواهد داد
در همین خصوص نعمت احمدی تحلیلگر حقوق بین‌الملل در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «ابتدا لازم است به این نکته اشاره کنم که اگر برخی فکر می‌کنند که می‌توانیم یک دادگاهی پیدا کنیم که این مسئله را در آنجا مورد بررسی قرار بگیرد باید بگویم که اینگونه نیست. زیرا این توافق تبدیل به یک قطعنامه شده است. یعنی پیش از برجام شش قطعنامه در فصل هفتم شورای امنیت علیه ما صادر شد و یکی از راه‌هایی که میتوانستیم انتخاب کنیم که امروزه هم در دانشگاه‌های جهان تدریس می‌شود این بود که با یک قطعنامه جدید، قطعنامه‌های قبلی را لغو یا تعلیق کنند.»
وی ادامه داد: «اما باید در نظر داشت که ما قطعنامه‌های زیادی هم داریم که اصلا اجرایی نمی‌شود. مثلا قطعنامه ۲۴۰ که طبق آن اسرائیل موظف است به مرز‌های پیش از جنگ ۱۹۶۷. خب این قطعنامه اجرایی نمی‌شود و هیچ ضمانت اجرایی هم ندارد؛ بنابراین هیچ محکمه‌ای وجود ندارد که در آن مسئله خروج ایالات متحده آمریکا مورد بررسی قرار بگیرد و این کشور و رئیس جمهورش را توبیخ کند.»
او تصریح کرد: «اما اتفاقی که بعد از خروج ترامپ از برجام اتفاق میافتد این است که دیگر در افکار عمومی جهان این مسئله جا میافتد که این کشور قابل اعتماد نیست و به نوعی اعتماد بین‌المللی خود را از دست می‌دهد. ضمن اینکه الان آن‌ها مشغول مذاکره با کره شمالی هستند و طبق اظهارات اخیر ترامپ، وزیرامور خارجه ان‌ها قصد سفر به کره شمالی را دارد و حالا رهبر این کشور چگونه می‌تواند به قول‌ها و تعهدات طرف آمریکایی اعتماد کند؟»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تاکید کرد: «اما به باور من بعد از فروپاشی شوروی و جهان دوقطبی، کانون‌های قدرت‌های جهانی جدیدی ایجاد شد و چین و هند و اتحادیه اروپا همین کانون‌ها بودند و طی این مدت ایالات متحده آمریکا در غیاب شوروی این احساس را القا کرده بود که او بزرگترین ابرقدرت جهان است و می‌تواند نقش پدرخوانده را برای قدرت‌های کوچک‌تر ایفا کند. اما حالا با خروج این کشور از توافق هسته‌ای تمامی آنچه طی این سال‌ها رشته بود پنبه شد و در حال از دست دادن این شیخوخیت است.»
وی افزود: «زیرا اگر خاطرتان باشد زمان تصویب آن شش قطعنامه علیه ایران حتی کشور‌های به اصلاح دوست ما مثل روسیه و چین از قدرت وتو خود استفاده نکردند و به همراه آمریکا و اتحادیه اروپا در برابر ایران ایستادند. اما برجام توانست آن شش قطعنامه را لغو کند و ما به واسطه دیپلماسی قدرتمندمان موفق شدیم آن اجماع جهانی علیه خودمان را تغییر دهیم. ولی حالا با خروج آمریکا از این توافق موجب شده که هممه طرفین در کنار ایران و در برابر آمریکا ایستاده اند. یعنی ما در یک موقعیت بسیار خوب و حمایتی قرار گرفتیم.»
او در پاسخ به این سوال که وقتی هیچ ضمانت اجرایی برای توافق‌های بین‌المللی وجود ندارد چرا چنین اقدامی انجام می‌شود، گفت: «این از موارد استثنایی بود که آدمی مثل ترامپ آمد و چنین خودسرانه از این تواففق خارج می‌شود. وگرنه ما توافق‌ها و قطعنامه‌های بسیاری داریم که اجرا می‌شوند. اینگونه نیست که بگوییم این ضعف برجام یا تیم مذاکره کننده ما بوده که ضمانت اجرایی مناسبی در نظر نگرفته اند.»
احمدی در پایان تاکید کرد: «لازم است به این نکته اشاره کنم که همانطور که طی این دوسال بار‌ها و بار‌ها دلواپسان به آقای ظریف و تیم همراهش انتقاد و حمله کرده اند در روز‌های پیش روی این روند افزایش پیدا می‌کند، اما بهتر هست همه بدانند که این توافق تاحدی خوب و دقیق بود که اصلا یکی از انتقاد‌ها و دلایلی که ترامپ از آن خارج شد همین بود که تاکید داشت برجام کاملا به نفع ایران بسیته شده است.»
آبروی کدخدا رفت
همچنین داود آقایی دیگر تحلیلگر مسائل حقوق بین‌الملل در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «اگر ما به همان روند مذاکراتی که انجام شد و به امضای برجام ختم شد، برگردیم، اصل بر این بود که هر شش کشور متعهد به اجرای آن باشند. اما با روی کار آمدن آقای ترامپ شرایط تغییر بسیاری داشت. زیرا ایشان از همان ابتدای حضورش در کاخ سفید اعلام کرد که با این توافق موافق نیست و به روش‌های مختلف تلاش کرد در مسیر اجرای آن سنگ اندازی کند و در همین راستا حتی تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال کرد و نهایتا هم به اینجا رسید که بطور رسمی و کامل از برجام خارج شد.»
او تصریح کرد: «واقعیت این است که بدون حضور آمریکا برجام دیگر معنا و مفهوم سابق را ندارد و صرفا یک نوشته بدون ضمانت اجرایی است. زیرا با توجه به نفوذ و تاثیرگذاری آمریکا در عرصه‌های مختللف اقتصادی و سیاسی، سایر کشور‌ها که در این توافق حضور دارند هم حتی اگر تمایل داشته باشند در این توافق باقی بمانند، بالاخره به دلیل فشار‌های زیاد آمریکا به شرکت‌هایی که قصد سرمایه‌گذاری در ایران را دارند، مجبور می‌شوند از ایالات متحده تبعیت کنند. ضمن اینکه شرکت‌های خصوصی که تمایل به سرمایه‌گذاری در ایران را دارند دیگر جرات و جسارت چنین کاری را نخواهند داشت. زیرا این موجب می‌شود که آن‌ها هم مشمول تحریم شوند.»
وی ادامه داد: «اما در خصوص اینکه آیا چنین روز‌ها و اتفاقاتی در برجام پیشبینی شده یا خیر باید بگویم که در برجام به این قبیل موارد هم توجه شده است. به همین دلیل یک شورای ناظر بر اجرای برجام تشکیل شده است که طرفین را زیر نظر داشته باشد که همه به تعهدات خود عمل کنند. در چنین شرایطی هم به احتمال زیاد آن‌ها موضوع را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح می‌کنند، اما در این شورا همه کشور‌ها حضور ندارند و صرفا قدرت‌های جهانی اعضای آن هستند و هر حکمی صادر شود، آمریکا ان را وتو می‌کند. به عبارت ساده‌تر این راه هم برای ما سودی نخواهد داشت.»
او افزود: «ولی بدون شک آمریکا با این اقدام وجه خود را نابود کرد. او که همیشه مدعی بوده به نوعی کدخدای بین‌المللی است و وظیفه پاسداری از نظام بین‌الملل را برعهده دارد، با این کار آبروی خود را بر باد داد. ضمن اینکه اولین بار نیست این کشور چنین اقداماتی انجام می‌دهد و بار‌ها توافقات بین‌المللی را نادیده گرفته است، اما قطعا خروج از برجام تیر خلاصی بر آبرو اعتبار ایالات متحده بود.»
آقایی در پایان اظهار کرد: «علاوه بر این شرایط میان آمریکا و اتحادیه اروپا و چین و روسیه هم آشفته خواهد شد. زیرا آن‌ها بار‌ها و بار‌ها تاکید داشتند که نباید آمریکا از این توافق خارج شود. اما حالا که به تمام نظرات و خواسته‌های آن‌ها بی‌توجهی کرده و یک توافق بین‌المللی دیگر را هم خودش یکی از طرفین آن بوده، نادیده گرفته است، قطعا روابطش با این کشور دچار مشکل خواهد شد. البته این صرفا جنبه بین‌المللی است. از این به بعد ترامپ با مشکلات زیادی هم در افکار عمومی داخلی کشورش مواجه خواهد بود. زیرا بسیاری از نخبگان و سیاستمداران و حتی کنگره این کشور بار‌ها تاکید کرده بودند خروج از برجام کار صحیحی نیست.»
دیدگاه تان را بنویسید